Nederland verontschuldigt zich officieel voor slavernij

Minister-president Mark Rutte heeft maandag in Den Haag officieel excuses aangeboden voor de rol van de Nederlandse regering in 250 jaar slavernij.

De Nederlandse premier Mark Rutte heeft maandag in Den Haag officieel excuses aangeboden voor wat hij een “misdaad tegen de menselijkheid” noemde voor de rol van de Nederlandse regering in 250 jaar slavernij.

De gratie werd geprezen als “een keerpunt in de geschiedenis van het Nederlandse koninkrijk”. Maar het gebrek aan concrete actie van de kant van de regering werd in Suriname betreurd, en de premier van Sint Maarten hekelde het gebrek aan dialoog van de kant van Nederland.

“Vandaag bied ik namens de Nederlandse regering mijn excuses aan voor het optreden van de Nederlandse regering in het verleden: postuum aan alle slaven over de hele wereld die onder deze daad hebben geleden. Hun dochters en zonen en al hun nakomelingen”, zei dhr. zei Rutte. .

“We kunnen slavernij alleen in de meest duidelijke bewoordingen erkennen en veroordelen als een misdaad tegen de menselijkheid”, zei hij.

Tegelijkertijd bespraken verschillende van zijn ministers de kwestie met burgers in Suriname en zeven voormalige koloniën in het Caribisch gebied.

“Mensen zijn tot handelswaar gemaakt. De menselijke waardigheid is op brute wijze met voeten getreden”, zei dhr. Rutte voegde toe: “Het spijt me”, in het Engels, voordat hij Sranan (een Surinaams Creools) en Papiamento (een Creools van de Nederlandse Antillen) zei.

“Ik geef niet zoveel om de acties van Nederland, het is een schande”, antwoordde AFP Ivan Wijngaarde, voorzitter van de Afro-Surinaamse Federatie in Paramaribo.

“Wat volledig ontbreekt in deze toespraak is verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid”, vertelde Armand Zunder, hoofd van de Nationale Compensatiecommissie van Suriname, aan AFP, terwijl hij opmerkte dat de erkenning duidelijk was.

Het kabinet heeft vanaf volgend jaar een aantal grote herdenkingen beloofd en € 200 miljoen beschikbaar gesteld voor maatschappelijke initiatieven.

“We hopen uiteindelijk een fonds te hebben dat in de miljarden telt”, zei Zunder.

Controverseel

Evelyn Wever-Groes, premier van Aruba, een klein eiland in de Nederlandse Antillen, prees de verhuizing als “een keerpunt in de geschiedenis van het koninkrijk” aan het Nederlandse persbureau ANP.

Maar het kabinet is maandag bereid excuses aan te bieden, die naar de Nederlandse pers zijn gelekt en al wekenlang onderwerp zijn van felle controverse in binnen- en buitenland.

Slavernij-herdenkingsorganisaties wilden de verontschuldiging op 1 juli 2023, de datum die 150 jaar markeert sinds het einde van de slavernij.

Sommigen vragen ook om schadevergoeding.

De premier van Sint Maarten, Silveria Jacobs, betreurde maandag de “gedwongen excuses”, maar nodigde Nederland uit tot dialoog.

“We zijn nog niet op het punt dat we verklaringen/excuses accepteren of afwijzen”, zei hij tegen de publieke omroep NOS.

“Ik denk dat we onze excuses moeten aanbieden aan Suriname”, antwoordde Sangeeta Kallo, een lerares in Paramaribo.

“Gouden Eeuw”

Slavernij hielp de Nederlandse “Gouden Eeuw” van welvaart te financieren door middel van maritieme handel in de 16e en 17e eeuw. Het land verhandelde ongeveer 600.000 Afrikanen, voornamelijk naar Zuid-Amerika en het Caribisch gebied.

Op het hoogtepunt van hun koloniale rijk hadden de Verenigde Staten, nu bekend als Nederland, koloniën zoals Suriname, het Caribische eiland Curaçao, Zuid-Afrika en Indonesië, waar de Verenigde Oost-Indische Compagnie in de 17e eeuw was gevestigd.

De slavernij werd formeel afgeschaft in Suriname en andere Nederlandse gebieden op 1 juli 1863, maar eindigde pas in 1873, na een “overgangsperiode” van 10 jaar.

Nederlandse ministers waren maandag op de Caribische eilanden: Bonaire, Sint Maarten, Aruba, Curaçao, Saba en Saint-Eustache en Suriname.

De laatste jaren begint Nederland zijn rol in de slavernij te begrijpen. De steden Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag hebben officieel excuses aangeboden.

Mark Rutte heeft lang aangedrongen op een formele gratie, waarbij hij zei dat het tijdperk van slavernij in het verleden te oud is en dat een verontschuldiging in een land waar extreemrechts sterk is de spanningen zou kunnen aanwakkeren.

“Ik had het mis”, gaf hij maandag toe, hoewel uit een recente peiling bleek dat 38% van de volwassenen voorstander was van een officiële verontschuldiging.

“Eeuwen van onderdrukking en uitbuiting beïnvloeden het heden, in racistische stereotypen, discriminatie en sociale ongelijkheid”, voegde hij eraan toe.

cvo/cls/thm