Tweehonderdste geboortedag van Pasteur: “Hij is Christopher Columbus, de microbiële wetenschapper”

Jean-Pierre Didi, emeritus hoogleraar aan de Faculteit Geneeskunde van Montpellier, is al twintig jaar hoofd van het laboratorium en hoofd van de dienst van het Pasteur Instituut.

Je hebt gewerkt bij het Pasteur Instituut en je bent erg betrokken bij de viering van het tweehonderdjarig bestaan ​​…

Afgelopen september hield ik een conferentie in Arbois (noot van de redactie: de gemeente van de Jura waar het huis en het laboratorium van Louis Pasteur zijn gevestigd), ter gelegenheid van een speciale conferentie georganiseerd door de Franse Vereniging voor de Geschiedenis van de Geneeskunde, gewijd aan de promotie . Pasteurinstituten over de hele wereld. Momenteel zijn dat er 33. Op vijf continenten heet dit netwerk nu het Pasteur-netwerk. Ze doen vooral onderzoek, vooral op het gebied van infectieziektepreventie. We blijven op het gebied van de interventie van Pasteur, die de grote ontdekker was van infectieziekten en hoe deze te voorkomen door middel van vaccinatie. Het eerste instituut werd opgericht tijdens het leven van Pasteur in Saigon in 1891. Het instituut bestaat nog steeds en heet nu het Pasteur Instituut van Ho Chi Minh City.

Wat zeg ik, op een synthetische manier, het is essentieel voor Louis Pasteur?

Ik zal hem een ​​ontdekker noemen. Hij is de ontdekker van een nieuwe wereld, Christopher Columbus van de microscopische wereld. Natuurlijk sprak vóór hem de Nederlandse wetenschapper Leeuwenhoek in de 17e eeuw over dierlijke moleculen. Maar het was Pasteur die deze wereld van microben ontdekte, waarvan sommige nuttig zijn, vooral voor fermentatie, omdat hij aantoonde dat het microbiële verschijnselen waren, en vervolgens enkele ziekteverwekkers. Voor mij is Pasteur echt de ontdekker van een nieuwe microbiële wereld.

Hij was in staat om het te doen omdat hij de middelen had, of omdat hij een genie was, Messi of Mbappé, de wetenschap op dat moment?

Veel daarvan had te maken met zijn persoonlijkheid. Pasteur was geen dokter, hij was een chemicus die moleculaire asymmetrie ontdekte, de manier waarop kristallen röntgenstralen afbuigen volgens hun oriëntatie. Hij had een buitengewone reis omdat hij van daaruit ontdekte dat er kristallen van organische stof en kristallen van minerale stof zijn. Geleidelijk verplaatst naar de aanwezigheid van microben en micro-organismen. Hij toonde aan, in een tijd dat we geloofden in de theorie van spontane generatie die we van Aristoteles hadden geërfd, dat een levend wezen niet uit het niets werd geschapen, maar uit iets dat al bestond.

Met Pasteur zijn we van Aristoteles naar de moderne wereld gegaan.

Zijn we met Pasteur van Aristoteles naar de moderne wereld verhuisd?

Ja, want hij was een man die experimenteerde. Voor hem waren we in verwachting. Hij was een geweldige experimentator. Voor hem was er Semmelweis, die zei dat kraamvrouwenkoorts werd overgedragen, en het niet bewees. Pasteur deed het met precisie en precisie. Toegegeven, de leeftijd speelde ook een rol: microscopie was net uitgevonden.

Daarom is hij de vrucht van zijn tijd, en een genie die zich kan onderscheiden van zijn tijd om iets anders te creëren…

Iets anders bedenken en bewijzen, dat is zijn grote kracht. Het was het begin van het experiment.

Wat hebben we niet over het hoofd gezien?

Zeker, gelukkig. De geneeskunde van vandaag is gebaseerd op bewijs.

Maar we kunnen zien dat dit alles fragiel is geweest met overtuigingen, verkeerde informatie en bevooroordeelde studies die we tijdens de covid-crisis konden zien opduiken!

Absoluut. Maar Pasteur moest ook zijn hele leven vechten tegen zijn tegenstanders. Maar toen hij de eerste miltvuurvaccinatie bij runderen en schapen toediende, voerde hij een levensgroot experiment uit: hij nam een ​​kudde koeien en schapen, gaf instructies om zijn vaccin te enten, en een maand later met een zeer sterke dosis miltvuur. Alle gevaccineerde dieren waren in leven, terwijl de anderen stierven.

Maar vaccinatie is een zeer complex fenomeen: er zijn veel vaccins en veel mechanismen voor deze vaccins. Het Covid-vaccin voorkomt infectie met de ziekte niet, het is verzachtend of neutraliserend.

Pasteur vond de entmethode uit.

Hij was de eerste die een vaccin ontwierp, niet experimenteel, maar experimenteel: hoe krijgen we verzwakking van een microbe, en hoe vaccineren het ons beschermt. Het genie van Pasteur was om gebruik te maken van experimentele waarnemingen. Het woord vaccinatie is een eerbetoon aan de voorloper, het vaccinvirus dat Jenner in 1796 gebruikte tegen pokken.

“Hij was erg controversieel, vooral toen hij de theorie van spontane generatie aan de kaak stelde.”

Werd Buster uitgedaagd?

Ja, hij was erg controversieel, vooral toen hij de theorie van de spontane generatie aan de kaak stelde, wat tot grote controverses leidde in de academies van wetenschap en geneeskunde. Hij geloofde dat levende materie spontaan ontstaat. In de 17e eeuw zei Van Helmont dat om muizen te laten verschijnen, je alleen maar vuile was hoeft te verwarmen. Deze ideeën werden verlaten voor dieren, maar ze zijn nog steeds geldig in de microbiële wereld. Pasteur toonde aan dat er overal microben waren.

We hoorden tijdens de covid-crisis veel dat Frankrijk het land van Pasteur bleef, klopt dat?

Basseterre is wereldberoemd en we zijn niet trots genoeg om Basseterre Country te zijn. Ik heb in Bolivia gewerkt. Toen ik in de hooglanden van de Andes aankwam, verscheen er een grote glimlach op de gezichten van mensen als we het over Frankrijk hadden, het was Marseille en Pasteur. Er zijn verbindingen die verder gaan dan we ons kunnen voorstellen met de moderne geneeskunde: we hebben ontdekt dat DNA de drager is van erfelijkheid op de microben die Pasteur cultiveerde. De moderne moleculaire biologie komt voort uit de microbiologie, uit de ontdekking van het microbiële universum. De erfenis van Pasteur is ook voedselhygiëne, het temmen van microben voor de voedingsindustrie…

Alles bij elkaar heeft het Pasteur Instituut tien Nobelprijzen ontvangen. Er is een zeer sterke Franse traditie van onderzoek in de microbiologie en infectiewetenschap. Ook al is onderzoek tegenwoordig geen eenmanszaak meer, het is een samenwerkingsfenomeen geworden.