Gedreven door gerechtigheid begint Nederland (letterlijk) aan zijn groene transitie

Het kabinet maakte eind april maar liefst 120 maatregelen bekend om klimaatverandering tegen te gaan voor 28 miljard euro. In overeenstemming met de Europese ambities streeft het land ernaar om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55% te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990. “Het is onvermijdelijk dat ons land, ons landschap en onze economie veranderen.“, aldus Rob Jetton, minister van Klimaat en Energie.We werken aan een klimaatneutrale circulaire economie in 2050. Hiervoor moeten we fossiele brandstoffen echt uitfaseren en onze uitstoot van broeikasgassen verminderen“, hij voegde toe.

In een van de meest symbolische maatregelen heeft Nederland toegezegd om in 2035 alle gas- en kolencentrales te sluiten. Het land beschikt over aanzienlijke gasvoorraden en is na Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk de derde grootste Europese gasproducent. Gas maakt nog steeds 43% uit van de energiemix. Terwijl Nederland momenteel maar één kernreactor heeft, een aandeel dat geleidelijk afneemt ten gunste van hernieuwbare energiebronnen en vooral windenergie op zee, maar ook kernenergie. Ambtenaren hadden al aangekondigd dat er tegen 2035 twee kerncentrales zouden worden gebouwd in het zuiden van het land.

Ook nieuwe wegen en spoorinfrastructuur

Een paar weken voor deze aankondigingen had de Nederlandse minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Herbers gewaarschuwd dat de regering alle plannen om nieuwe wegen en spoorwegen in Nederland aan te leggen om de stikstofverontreiniging te verminderen, had geannuleerd. Sinds een uitspraak van de Raad van State in 2019, die het land dwong de stikstofuitstoot in 2030 met minstens 50% te verminderen, is er veel controverse over de kwestie.

Naast infrastructurele sites die leiden tot stikstofemissies tijdens en na het werk, zijn het ook alle landbouwactiviteiten – verantwoordelijk voor 46% van deze emissies – die onderhevig zijn aan significante controles. Het is twijfelachtig dat het intensieve landbouwmodel gericht is op de export. Het “stikstof”-programma van de regering is van plan de veestapel met 30% te verminderen, ondanks de onteigening van boeren die weigeren zich aan het verbod te houden.

Wat heeft het poeder in brand gestoken? Boeren gingen massaal de straat op en protesteerden en verzamelden zich ook bij de stembus. Bij de Provinciale Statenverkiezingen in maart wist de BoerBurgerBeweging (BbB) onder leiding van Caroline van der Plas amper twee jaar geleden de grootste partij in de Eerste Kamer te worden.

Hoop op klimaatrechtvaardigheid

Deze keer hangt er weer een grote verandering in de lucht. Amsterdam-Schiphol Airport, de op twee na drukste luchthaven van Europa, zal naar verwachting vanaf november 2024 440.000 vluchten per jaar verwerken tot 500.000. De luchthaven gaat ook privéjets en nachtvluchten verbieden. In strijd met de klimaatdoelstellingen blokkeerden activisten in 2022 het asfalt vanwege de snelle toename van het reizen met privéjets.

Dus nu de Hoge Raad in 2019 de staat aanspoort om zijn klimaatdoelstellingen te heroverwegen, lijkt Nederland groen te zijn geworden. In juni 2015 wonnen de Vereniging Urgenta en 900 Nederlanders op een ongekende manier voor het eerst hun zaak bij de Haagse Rechtbank. Ook in 2018 herhaalde het Gerechtshof Den Haag dat Nederland de uitstoot van broeikasgassen in 2020 met 25% moet verminderen, terwijl de regering de doelstelling van 17% had. De zaak, die een staat veroordeelde vanwege zijn klimaatinactiviteit, was de eerste die wereldwijde weerklank vond.

Een die geloofwaardigheid zou kunnen verlenen aan duizenden andere klimaatexperimenten, zoals de affaire van de eeuw in Frankrijk. Na de aanvankelijke veroordeling van de regering, perfectioneren ngo’s en hun advocaten nu de zaak. Ze zijn van plan opnieuw de rechter te pakken en een geldboete te eisen omdat de maatregelen die na het vonnis van oktober 2021 zijn genomen onvoldoende waren. De administratieve rechtbank veroordeelde klimaatinactiviteit en beval het te nemen.Alle noodzakelijke stappen“Vóór 31 december 2022, ter compensatie van de overtollige broeikasgassen die in de periode 2015-2018 zijn uitgestoten.

Concepción Alvarez Met AFP