Tussen Frankrijk en de Maghreb, epische reizen heen en weer in een rammelkast

Frankrijk 3 – Woensdag 14 augustus om 23:10 uur – Documentaire

De zomer zou minder merkwaardig zijn zonder “L’Heure D” van France 3, een verzameling nieuwe documentaires – zeldzaam genoeg om uitgelicht te worden – waarvan het negende seizoen momenteel wordt uitgezonden. onder hen, 504. De film begint niet toevallig met een foto…Renault 12. Regisseur Mohamed Al-Khatib is niet zijn eerste poging. In 2018 werd hij vrijgelaten Renault12 (Verkrijgbaar op VOD op Artie boetiek), een roadmovie vol humor en verdriet, die het voorwendsel vormde om het lichaam van zijn moeder terug te sturen naar Marokko.

Zes jaar later sprak hij met zijn vader. ‘De auto was van jou, papa.’“, zei hij in de voice-over. Bovendien breidt de documentaireregisseur, curator van twee tentoonstellingen gewijd aan de Renault 12 en de 504, gepresenteerd in 2023 bij MuCEM in Marseille, zijn aanpak uit om te laten zien hoe enkele zeer krachtige auto’s de rol speelden van bruggen tussen Frankrijk en de Maghreb. Dit gebeurt door immigranten uit Frankrijk al tientallen jaren elke zomer naar het land terug te laten keren. Een oom van het platteland. Muhammad Al-Khatib, die deze zomerreis van 1981 tot 1988 beleefde, is een uitstekende film.

Iedereen die in de jaren ’80 en ’90 in Frankrijk reed, herinnert zich nog wel een van deze volgeladen R16’s, R12’s en 504’s tegen te komen… “Maar het beste was 504”– bevestigt de glimlachende man. “In Algerije is zij de koningin!” »zegt een ander. Er zijn er ongeveer twintig die hier met tederheid vertellen over hun herinneringen aan deze overgangen onderweg; In illustraties zijn hun unieke persoonlijke afbeeldingen en archieven vaak grappig.

“Mechanische kameel”

“De 504 was de mechanische kameel.”De chauffeur lacht als hij terugdenkt aan zijn jeugd. Herinneringen doen je glimlachen als ze vertelt over de voorbereidingen die wel twee maanden kunnen duren. Het was echter moeilijk om in drie dagen 3.000 kilometer af te leggen… om nog maar te zwijgen van het passeren van de douane, die vijandig en corrupt was. Vandaar het onverwachte belang van de radioband, waar iedereen het over had, waarop Cheb Mami, Chaabi (een zeer populair Algerijns muziekgenre), Oum Kulthum, maar ook Barry White, Michel Jonas, Michel Sardou worden uitgezonden… Het werd gerepeteerd door de regisseur . “Ja, ja, Michel Sardou. »

Sommige sprekers wonen in Frankrijk, anderen in Marokko of Algerije. Hier onthult de documentaire, die leuk is om te zien, een ontwikkeling die zelden wordt genoemd. Verandering gaat geleidelijk, in kleine zinnen. Het verhaal begint met een ongeval waarbij een zoon betrokken is die zijn vader verloor: “De lokale Marokkanen hebben ons beroofd, in plaats van ons te helpen.” In Frankrijk herinneren twee vrouwen zich de geschenken die ze mee naar huis namen, zoals het goedkope Rêve d’or-parfum. Aan de andere kant van de Middellandse Zee werden zulke ‘kleine’ geschenken niet langer gewaardeerd en werden ze met terugwerkende kracht als een misdaad beschouwd.

“Wij hebben ze gevierd [les immigrés de France qui revenaient au pays l’été]Maar nu staan ​​wij hen niet meer ten dienste.”Een Marokkaanse vrouw in Marokko legt het uit. Gisteren werden ze op een voetstuk gezet, omdat ze “succesvol” waren, dachten we, en vandaag krijgen ze de schuld van wat ze deden. “Gedrag van de kolonisator”. De mondialisering heeft de rollen omgedraaid. Eén vrouw vat het samen: “Algerije werd Frankrijk en Frankrijk werd Algerije.”