De EU is duidelijk een federatie en dat is maar goed ook. Maar wat voor federatie? Gaat het de goede kant op in de huidige Europese context? Is dit het soort vakbond dat Nederland wil? De toespraak van Brussel over Europese integratie en Amsterdamse samenwerking onderstreept de spanningen waarmee de EU wordt geconfronteerd. Dit onderstreept de verschillen tussen Nederland en president Macron, die heeft aangedrongen op meer coördinatie toen generaal De Gaulle de voorvechter van samenwerking was.
Laat zien dat de EU kwetsbaar is voor diepe en diverse crises. De eurozone is verdwenen, de rechtsstaat verkeert in een crisis, de landen van Oost-Europa houden zich niet aan de migratieovereenkomsten en Samenwerking op het gebied van gezondheidsstagnatie. Ook is er grote onvrede over kleinere lidstaten, waaronder Nederland, over het bevorderen van belastingontduiking.
De Europese Unie verkeert in een crisis Voormalig voorzitter van de Europese Commissie, Jean-Claude Juncker, Beroemd op tegenover “polycrises”. In gevaarlijke woorden beschreef hij de opdracht die hij leidde als een van de laatste kansen. Ursula van der Leyne, die na hem kwam, voelt de druk om de economische crisis, de onvoorspelbare wereld en de veiligheid van haar burgers te verbeteren. Bedreigingen voor de volksgezondheid. Maar lidstaten, die tegen meer integratie zijn, proberen burgers nauwer te betrekken bij de Europese ambities, via breder overleg en over de staatshoofden en regeringsleiders heen.
“De meeste landen in de regio groeien niet genoeg. Als ze hun kosten kunnen verlagen, wordt het heel moeilijk om structurele hervormingen door te voeren om hun productiviteit te verbeteren.
Structurele hervormingen. Financiering voor Europese projecten, waaronder het laatste herstelplan gekoppeld aan Govt-19, is nog in discussie. Dit plaatst lidstaten tegen de vraag of bepaalde belastingen moeten worden terugbetaald en gebruikt. Wetende dat dit plan is bedacht Vrede zij met sommige landen zoals Italië En Griekenland, dat zich realiseerde dat de EU niets voor hen had gedaan, riep op tot meer eenheid. Dit zijn fundamentele verschillen tussen lidstaten op het gebied van geschiedenis, tradities, waarden, enzovoort. Dit brengt Europa in een crisis.
Er zijn grote verschillen in de economie. Toen de epidemie vorig jaar uitbrak, hadden slechts zeven van de negentien landen in de eurozone schuldbeheersing. Gecombineerd met aanhoudende werkloosheid verklaart de moeilijkheden van de euro. De meeste landen in de regio hebben onvoldoende groei doorgemaakt. Als ze hun kosten kunnen verlagen, zal het heel moeilijk zijn om structurele hervormingen door te voeren om hun productiviteit te verbeteren. De zwakken onder hen hebben niet de kracht om een wetgevend kader en beleid vast te stellen ten gunste van de arbeidsmarkt, het onderwijs en de infrastructuur.
Daarom vroeg de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Steph Black onlangs aan een panel van deskundigen hoe lidstaten tot hervormingen kunnen worden aangemoedigd. Dit toont de ernst van de situatie aan. De euro heeft een punt bereikt waarop de regering in Den Haag, zoals gebruikelijk, altijd snel is met het herzien van het Europese beleid en niet meer weet hoe het verder moet. Er zijn verschillende pogingen gedaan om de euro te versterken. De afgelopen drie decennia zijn de regels consequent verlaagd, aangescherpt of gewoon geschrapt. Het complexe monitoring- en sanctieplan op de website van de Commissie ziet eruit als een soort kerstboom. Anderen beschrijven het gebouw als een middeleeuwse kathedraal met zijn prominente ruimtes, vleugels en kerken.
Ondanks alle inspanningen waren de lidstaten anders. Als nauwe integratie niet werkt, zijn we duidelijk op het verkeerde spoor. We moeten ons dus de volgende vraag stellen: Wat voor soort EU creëren we? Politici willen de kwestie van de uiteindelijke staat van Europa vermijden omdat het een conflict vertegenwoordigt. Het beleid van kleine stapjes is minder transparant en leidt niet tot een referendum. We moeten echter weten welk federaal model onze leiders in gedachten hebben. Een gecentraliseerde federatie in Zuid-Europa zou geen problemen opleveren. Maar de landen van het Noorden willen praktisch handelen en gefragmenteerde oplossingen creëren.
“Er zijn twee problemen met het integratiemodel. Hoge verticale integratie werkt niet en lidstaten willen graag hun functies behouden.
Beschrijving. Jean-Claude Juncker zei dat zelfs als zijn voorstellen in deze richting gaan, een Europese superstaat dat niet zal doen. Nederland wil horizontale samenwerking (tussen lidstaten), maar legt tegelijkertijd uit dat een akkoord een akkoord is, wat een sterke Europese macht impliceert. Er zijn andere voorbeelden van dergelijke verwarring: de Europese Commissie wil tegelijkertijd onafhankelijk toezichthouder en politiek orgaan zijn. Maar men kan geen rechter of politicus zijn … er is geen consistentie tussen strategieën (ambities) en managementvaardigheden (structuren). In de zakenwereld kan dit gebrek aan visie worden beschouwd als wanbeheer.
In het Europese discours wordt de term Europese Commissie gebruikt in combinatie met de term die door de Commissie en de meeste lidstaten wordt gebruikt.. Maar aan Nederlandse kant verwijzen alle documenten naar Europese samenwerking, namelijk premier Mark Rutte, de samenwerking tussen financieel onafhankelijke landen. Het zijn totaal verschillende perspectieven.
Er zijn twee problemen met het integratiemodel. Overmatige verticale integratie werkt niet en lidstaten willen graag hun functies behouden. Nederland moet ervan overtuigd zijn dat samenwerking de beste basis vormt voor de betrekkingen tussen de verschillende Europese landen. Operaties concentreren op een complex systeem als de EU werkt niet. Grote bedrijven zouden deconcentratie moeten nastreven. Uiteindelijk is het de kracht van het individu die de volle kracht van de geopolitiek bepaalt, zowel intern als extern. Samenwerking kan leiden tot succes.
Nederlandse zwakte door gebrek aan beschrijving van hoe lidstaten te hervormen. Er is niet genoeg vertrouwen tussen iedereen. Het ergste is dat de meeste lidstaten niet zelfverzekerd zijn, dus verwacht veel van de EU. Er staat dat 21 van de 27 lidstaten meer vertrouwen in de EU hebben dan zijzelf.
“Mensen, politici en ambtenaren moeten mondiger worden. Daarom is het gevaarlijk om alles op commissieniveau te centraliseren.
Beheer uitzicht. De tweede reden om het Nederlandse idee van samenwerking serieus te nemen, is dat het zal leiden tot versterking van lidstaten. Samenwerking heeft het mogelijk gemaakt om crises binnen de EU op te lossen en Europese “succesverhalen” te genereren. De gebieden die tot het succes van de Europese integratie hebben geleid, waren luchtvaart, farmacie of concurrentiebeleid. Lidstaten zijn al decennialang conflicterende sectoren om economische, politieke en culturele redenen. Als gevolg daarvan bedreigde de gekkekoeienziekte de volksgezondheid, stortte het vertrouwen in de voedingssector in, werden tarieven vastgesteld en weigerden lidstaten hun slachthuizen te inspecteren. Tegenwoordig wordt Europa’s reputatie op het gebied van voedsel over de hele wereld erkend. In Europa kan het goed komen.
Telkens wanneer crises zijn opgelost, is de inspanning gericht op samenwerking. Lidstaten werden gedwongen hun expertise te delen, collectieve controle uit te oefenen en bestuurlijke structuren op te zetten om zwakkere staten te laten participeren. Het creëert een professionele cultuur die de EU nodig heeft. Hierdoor ontstaat een nieuwe, horizontale machtsbasis. Door middel van beleid, standaarden en georganiseerde samenwerking creëer je de perfecte organisatieomgeving. Samenwerking is Europese integratie van onderaf. Bekijk hoe belastinghervormingen werken. Samenwerking brengt de lidstaten terug op hun verantwoordelijkheid, en dan is het in de handen van talloze nationale vertegenwoordigers om te bewijzen dat ze betrouwbaar zijn. Alleen door de samenwerking te versterken was de EU in staat om de nationale sectoren te versterken en vertrouwen op te bouwen.
Empower mensen, politici en ambtenaren. Daarom is het gevaarlijk om alles op commissieniveau te centraliseren. De eurocrisis houdt aan omdat Brussel het economisch beleid van de lidstaten verhindert om elkaar transparant en professioneel te controleren. Wat de EU nodig heeft, is een bestuurlijke visie, geen integratie. Tegelijkertijd moet de sub niet verticaal worden geïnterpreteerd in termen van wet, maar horizontaal op een administratieve manier. Dit is het begin van een nieuw Europees paradigma dat meer kansen biedt dan alleen een pleidooi voor diepere integratie. We hopen dat president Macron naar deze argumenten zal luisteren.
Adrian Scout (1961) is professor aan de Universiteit van Rodbout en Europees expert aan het Klingandale Institute. Deze tekst is een bewerking van zijn inaugurele lezing als hoogleraar European Public Administration (Nijmegen, 25 februari 2021).
“Internetevangelist. Schrijver. Hardcore alcoholverslaafde. Tv-liefhebber. Extreme lezer. Koffiejunkie. Valt vaak neer.”
More Stories
Kunnen ouders weigeren zich over te geven?
Het kabinet-Schoof gaat door met immigratie
“Ik heb moeilijke beslissingen moeten nemen”: Koningin Máxima spreekt zeldzaam vertrouwen uit over haar drie dochters